Sinds een paar maanden wordt in Nederland de Nutri-score ‘uitgeprobeerd’. Zo zie je de score al op Albert Heijn huismerk producten staan. Waar de score in andere landen al definitief op verpakkingen geplaatst werd was (en is) er in Nederland nog enige discussie over de van origine Franse Nutri-Score.
Nederlandse voedselproducenten mogen naar verwachting in de eerste helft van 2022 Nutri-Score als logo gebruiken. Op dit moment onderzoekt de overheid nog hoe het beheer en de uitvoering van Nutri-Score vorm kan krijgen.
Voedselproducenten hoeven Nutri-Score niet te gebruiken als ze dat niet willen. Wel is het zo dat alleen Nutri-Score straks een erkend voedselkeuzelogo is voor Nederlandse voedselproducenten. Andere voedselkeuzelogo’s over gezonde voeding mogen Nederlandse producenten niet op Nederlandse verpakkingen plaatsen.
Een aantal jaar geleden bestonden in Nederland de vinkjes. Je kent ze misschien nog wel: het groene en blauwe vinkje. Groen stond voor ‘gezondere keuze’ en blauw voor ‘bewuste keuze’. Sindsdien is er geen officieel voedselkeuzelogo meer. Om consumenten een handje te helpen werd er dus een nieuw (Europees) systeem bedacht: de Nutri-Score.
Hoe wordt de Nutri-Score berekend?
De score wordt berekend middels positieve punten en negatieve punten. Positieve componenten zijn de hoeveelheid eiwit, groente, fruit, peulvruchten, noten en bepaalde oliën. Deze worden afgetrokken van de punten voor ‘negatieve’ componenten, namelijk de hoeveelheid energie, verzadigd vet, suiker en zout. Er wordt dus eigenlijk een rekensom gemaakt per product. Eventuele minpunten, zoals een hoog gehalte suiker, kunnen dus (deels) gecompenseerd worden door het toevoegen van extra groenten (pluspunten). Sommige producten, zoals kaas, zullen altijd een score C of D krijgen doordat ze een ‘vaste’ samenstelling hebben. Bij andere producten, zoals kant-en-klare maaltijden, kan de score heel wisselend zijn.
Kun je producten met elkaar vergelijken?
Je zult zien dat je eenzelfde soort producten redelijk goed met elkaar kunt vergelijken. Zoals bijvoorbeeld ongezoete sojayoghurt met perzik en gezoete sojayoghurt met perzik. Een score A versus score B en dat komt in dit geval duidelijk door het gehalte suiker.
Wanneer je verschillende producten, zelfs binnen dezelfde productgroep (zuivelvervangers) gaat vergelijken kan de score verwarrend zijn. Bijvoorbeeld gezoete vanillevla versus ongezoete kokosyoghurt. Een score A versus een score C. Je had het misschien andersom verwacht? Als we kijken naar de voedingswaarden zien we vooral een hoger gehalte suiker bij de vla en een hoger gehalte vet bij de kokosyoghurt. Daarnaast bevat de vanillevla meer eiwitten en minder calorieën. De score zegt dus iets over de samenstelling van het product. Producten die (naar verhouding) veel vet bevatten of hoog in suiker zijn zullen dus sneller negatieve punten scoren en daarmee en negatievere score krijgen.
Nog een voorbeeldje. Bij een gezouten borrelmix en ongezouten notenmix zie je dat de borrelnoten een stuk meer zout en suiker en minder vezels en eiwitten bevatten. Door de ongunstigere samenstelling scoren de borrelnoten een D en de notenmix een B.
Vergelijk je vervolgens de ongezouten notenmix met chips zie je dat beide een score B krijgen. Dit terwijl ongezouten noten wat mij betreft een verantwoordere snack zijn dan chips, maar zo moet je de score dus niet gebruiken. Je zult een vergelijking moeten maken binnen dezelfde productgroep.
Nog een laatste vergelijking om dit duidelijk te maken. Kijken we naar de categorie chips en vergelijken we de ‘50% minder vet’ oven baked chips met reguliere chips zien we wel degelijk een verschil in voedingswaarde en dus score: een B versus C.
Waarom is er dan kritiek op de Nutri-Score?
In Nederland is er nogal wat kritiek op de Nutri-Score, uit verschillende hoeken. Zo zijn consumenten kritisch (ze willen niet worden ‘voorgelogen’), uit onderzoek blijkt echter wel dat 4 op de 10 consumenten behoefte heeft aan een voedselkeuzelogo. Ook blijkt uit dit onderzoek dat de Nutri-Score het gemakkelijkst te begrijpen in vergelijking met andere logo’s. Op dit moment lijkt de Nutri-Score niet in lijn met de adviezen uit de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum. Zo staan sommige producten (als chips, koek, bewerkt vlees) niet in de Schijf van Vijf, maar deze producten kunnen wel een Nutri-Score krijgen. De Schijf van Vijf (of de plantaardige variant Schijf of life) geeft een globaal advies: eet zo min mogelijk onbewerkt, vers en minder dierlijk. De Nutri-Score geeft advies op productniveau: kies je dan toch voor die bewerkte zak chips, ga dan voor deze met een score B in plaats van die met score C. Het is dus logisch dat deze adviezen niet hand in hand gaan, maar het kan evengoed wel verwarring bij de consument veroorzaken.
Toch even opletten met die Nutri-Score
Zoals al eerder aangegeven komt de Nutri-Score tot stand door plussen en minnen. Zo zijn er dus ook ingrediënten die geen invloed hebben op de score, maar misschien wel op jouw gezondheid. Zoetstoffen bijvoorbeeld, tellen niet mee. Door zoetstof gezoete producten, zoals light-frisdranken, krijgen dus veelal een score B. Bruisend mineraalwater met citroensmaak (aroma) heeft ook een score B en bevat geen zoetstoffen. Denk dus altijd logisch na en vaar niet blind op de Nutri-Score. Het is een hulpmiddel en kan sturing geven, maar bekijk ook altijd nog de ingrediëntenlijst en voedingswaarden.
Zelf de Nutri-Score berekenen?
Wil je de score een keer zelf berekenen voor een product? Of ben je benieuwd of de score zoals aangegeven in de supermarkt wel klopt? Je kunt via deze website de rekentool downloaden om zelf de score te berekenen. Check goed of je de juiste categorie (bereid – onbereid) gebruikt, voor (toegevoegde) vetten, dranken, kazen en overige vast-vloeibare producten geldt een eigen berekening.