Voordat ik veganistisch besloot te gaan eten heb ik een aantal jaren vegetarisch gegeten (waarbij ik af en toe nog vis at). Ik was er toen van overtuigd dat ik alles deed wat ik kon. Kaas en zuivel laten staan ging me toch echt te ver.
Na een vakantie op Rhodos veranderde mijn kijk op veganistisch eten (lees hier waarom). Ik gaf mezelf een maand de tijd om te kijken of het voor mij zou werken. And here we are; bijna 3 jaar verder eet ik nog steeds veganistisch.
Het leek me een goed idee om in deze blog duidelijk te maken wat nou precies het verschil is tussen beide eetpatronen: vegetarisch versus veganistisch.
Wanneer ik vertel dat ik veganistisch eet krijg ik vaak reacties als ‘ik eet zelf ook minder vlees’, ‘ik eet altijd plantaardige yoghurt in plaats van normale yoghurt’ of ‘ik eet vooral plantaardig, maar kaas kan ik niet laten’. En dat is allemaal super goed. Eenieder doet wat binnen zijn/haar kunnen ligt, maar anderzijds zal het niet altijd hetzelfde effect hebben.
Net zoals dat vegan wel altijd vega is, maar vega niet altijd vegan.
Daarnaast komt het nog regelmatig voor dat ik bij restaurants meermaals het woord veganistisch moet herhalen en toelichten. ‘Nee, dat is niet hetzelfde als vegetarisch’. Net zoals dat vegan wel altijd vega is, maar vega niet altijd vegan.
Het leek me een goed idee om in deze blog duidelijk te maken wat nou precies het verschil is tussen beide eetpatronen: vegetarisch versus veganistisch. Wat houden beide eetpatronen in de praktijk in? Welke motivaties kun je hebben om voor een van beide te kiezen? Wat is het verschil in impact? Welk eetpatroon in gezonder? En hoe kun je met kleine stapjes switchen van vegetarisch naar veganistisch?
Wat houden beide eetpatronen in de praktijk in? Laten we beginnen met het vegetarisch eetpatroon. Als vegetariër eten we kort gezegd geen dode dieren. Geen vlees en vis, maar dus ook geen producten waarvoor het dier gedood moest worden. Met die producten bedoelen we bijvoorbeeld snoep met rundergelatine of kaas gemaakt met dierlijk stremsel. Een gegeven waar niet alle vegetariërs even strict mee om gaan. Wettelijk gezien hoeven de ingrediënten van kaas namelijk niet vermeld te worden en ook voor gelatine mag de producent de bron achterwege laten. En dus kan het zomaar zijn dat je als vegetariër alsnog producten gemaakt van dode dieren eet. Daarnaast eet een vegetariër ook eieren en zuivel, zoals melk en yoghurt.
Een veganist eet geen dierlijke producten. We eten geen dode dieren zoals vlees en vis, maar dus ook geen producten die gemaakt zijn door/met behulp van levende dieren. Denk aan een ei van de kip, melk van een koe en honing van een bij. In de praktijk een groot verschil met vegetarisch eten.
Welke motivaties zijn er om vega(n) te eten? Een vegetarisch of veganistisch dieet kan om meerdere redenen gevolgd worden, zo kan gezondheid, religie of smaak een rol spelen. De meest genoemde redenen zijn toch wel ‘voor de dieren’ en ‘het milieu’. Op die twee laatstgenoemde redenen ga ik graag wat veder door. Met ‘voor de dieren’ bedoelen we dieren geen kwaad willen doen. We houden ze graag in leven en gunnen ze een goed leven. Veganisten gaan daar een stap verder in. Niet alleen eten we de koe niet, we willen ook niet dat de koe in een stal staat, ieder jaar een kalfje af moet staan voor de slacht en minimaal twee keer per dag gemolken wordt door een melkmachine. Net zoals we de kippen en hun eitjes een ruimer plekje gunnen dan 5-15 kippen met m2. Tuurlijk kun je kiezen voor biologisch, maar zoals je ook ziet bij dit kippen voorbeeld zitten de kippen ook dan nog met zessen op 1m2. Kortom; eet je veganistisch dan weet je zeker dat er geen dierenleed bij kwam kijken, bij een vegetarisch dieet is dat maar de vraag.
Welke impact op het milieu hebben beide eetpatronen? Kijken we naar de milieu-impact kunnen we het beste kijken naar onze ecologische voetafdruk. Op de website van Proveg kun je heel helder zien (in cijfers) welke impact een 30 dagen vegan challenge heeft. Als we kijken naar de CO2 uitstoot, watergebruik en landbouwgrond zien we dat er nog een heel groot verschil zit tussen vegetarisch en veganistisch. En de verbouwing van soja dan? Al die vleesvervangers op basis van soja, dat is toch ook milieubelastend? Ongeveer 90% van de Nederlandse invoer van soja, wordt uiteindelijk gebruikt voor veevoer. Dus weer even terug naar die lieftallige kippen, die worden ook gevoerd met soja. Die soja komt inderdaad vaak uit de tropen waar het ten koste kan zijn gegaan van tropisch bos.
Leuk om zelf te testen: Meet hier online je eigen voedselafdruk. Ik vulde hem voor mezelf in (als veganist zijnde), dit was mijn uitslag.
Daarna vulde ik hem in zoals een gemiddelde vegetariër eet/drinkt, waarbij ik alle vragen verder hetzelfde in heb gevuld, met het volgende resultaat:
En tot slot wilde ik dit natuurlijk ook even testen voor de gemiddelde omnivoren onder ons. Hierbij de resultaten:
Je ziet hier dus heel duidelijk dat het verschil tussen vegetarisch en veganistisch eten groot is als het gaat om de voetafdruk. Sterker nog, het verschil tussen veganistisch en vegetarisch is groter dan tussen de vegetariër en de omnivoor.
Probeer niet gedachteloos te eten en drinken, maar kies bewust, ook als dat niet altijd de plantaardige optie is.
Is een vegetarisch eetpatroon gezonder dan een veganistisch eetpatroon? Hier kun je eigenlijk geen eenduidig antwoord op geven. Het is namelijk volledig afhankelijk van de keuzes welke je binnen een eetpatroon maakt. Kies je voor variatie, zo min mogelijk bewerkt, voldoende groenten/fruit en waar nodig supplementen als aanvulling? Dan kunnen beide eetpatronen gezond zijn. Eet je bijvoorbeeld veel bewerkte producten, drink je veel frisdrank en geen of nauwelijks groenten en fruit? Dan kan dit binnen beide eetpatronen ongezond zijn. Voorheen werd de ‘schijf van vijf’ als leidraad genomen voor een gebalanceerde gezonde voeding, inmiddels is er gelukkig ook een ‘vegan schijf’, bekijk hem hier.
Hoe kun je kleine stapjes zetten van een vegetarisch naar veganistisch eetpatroon?
- Het allerbelangrijkste is je eigen motivatie. Wanneer je iets niet belangrijk genoeg vindt, er nog niet klaar voor bent of twijfelt aan je kunnen zal verandering heel lastig worden. Ga voor jezelf na waarom je iets wil veranderen.
- Heb je dat helder? Ga dan eens kijken naar de praktijk. Zijn er momenten waarop je het lastig vindt om keuzes te maken? Ga bijvoorbeeld voorbereid naar de supermarkt, zoek thuis al op welke producten je wil halen en wijk daar in de winkel niet vanaf. Ga ook niet met honger naar de winkel als je weet dat je dan andere keuzes gaat maken.
- Herinner jezelf aan je motivatie. Is dit het me waard? Voel ik me er goed bij? Probeer niet gedachteloos te eten/drinken, maar kies bewust, ook als dat niet altijd de plantaardige optie is. Er is geen goed of fout, plantaardig eten zou geen beloning moeten zijn, maar ook geen straf.
- Gun jezelf de tijd om te wennen aan nieuwe smaken en producten. De eerste keer zal nou eenmaal niet alles lekker zijn. Je bent waarschijnlijk opgegroeid met dierlijke producten en daardoor vind je deze automatisch vaak lekkerder.
- Tot slot: geniet! Er zijn zoveel leuke veganaccounts op Instagram om te volgen, zoveel lekkere receptjes en producten! Er gaat een nieuwe wereld voor je open en dat vond ik zelf het allerleukst.
- Op zoek naar inspiratie? Op TikTok plaats ik vrijwel iedere dag een whatIeatinaday video, je kunt me daar vinden als growingintothefuture.